De dimensie ‘individualistisch vs. collectief’ uit het cultuurmodel van Hofstede
In de wereld van zakelijke professionals is het begrijpen en omgaan met verschillende culturen essentieel voor succesvolle samenwerkingen en internationale handel. Het cultuurmodel van Geert Hofstede biedt een waardevol kader om de culturele verschillen tussen landen te analyseren en te begrijpen. In een serie artikelen laten wij u kennismaken met de vijf dimensies van het cultuurmodel en koppelen dit aan concrete praktijkvoorbeelden. De begonnen al met een korte introductie. De tweede dimensie die we belichten is die van individualistisch versus collectief.
Cultuurmodel van Hofstede
Geert Hofstede, een Nederlands sociaal psycholoog, ontwikkelde het cultuurmodel op basis van een uitgebreid onderzoek naar waarden en normen binnen verschillende landen. Hij identificeerde vijf dimensies waarop culturen van elkaar kunnen verschillen:
- Machtsafstand (power distance)
- Individualisme versus collectivisme
- Masculiniteit versus femininiteit
- Afstand tot onzekerheid (uncertainty avoidance)
- Korte termijn versus lange termijn oriëntatie
Dimensie ‘Individualistisch vs. collectief’
De tweede dimensie die we in deze serie bekijken is die van individualisme tegenover collectief. Een individualistische cultuur legt de nadruk op persoonlijke vrijheid, onafhankelijkheid en individuele prestaties. In deze samenlevingen worden individuele doelen en behoeften boven die van de groep gesteld. Landen met een collectieve cultuur leggen juist de nadruk op harmonie, samenwerking en het welzijn van de groep.
In landen met een sterk individualistische cultuur wordt autonomie gewaardeerd én gestimuleerd. Individuen hebben de vrijheid om hun eigen keuzes te maken en zichzelf uit te drukken. Succes wordt vaak gemeten aan de hand van persoonlijke prestaties, zoals carrièrevooruitgang of financiële successen. Individuen identificeren zich met wat ze bereikt hebben, en niet specifiek met een groep waartoe ze behoren.
Aan de andere kant staat landen met een collectieve cultuur. Hier is vaak sprake van sterke sociale structuren en hiërarchieën. Groepsbelangen worden boven individuele belangen gesteld en beslissingen worden genomen op basis van consensus binnen de groep. De nadruk ligt op sociale cohesie, gedeelde verantwoordelijkheid en het behoud van de gemeenschap. Individuen identificeren zich sterk met hun groep, zoals familie, clan of organisatie.
Praktijkvoorbeeld: Verenigde Staten versus Japan
In de Verenigde Staten heerst een sterk individualistische cultuur waarin persoonlijke vrijheid centraal staat. Amerikanen streven naar onafhankelijkheid, succesvolle carrières en persoonlijke prestaties. Het individu wordt aangemoedigd om zijn eigen doelen na te streven zonder al te veel bemoeienis of afhankelijkheid van anderen. Die maakbaarheid staat ook centraal in het gedachtegoed van ‘The American Dream’: het idee dat iedereen, ongeacht afkomst, succesvol kan zijn in Amerika door hard te werken.
Japan daarentegen heeft een collectieve cultuur, waar de harmonie binnen de groep de hoogste prioriteit heeft. Japanners hechten veel waarde aan sociale cohesie, het werken in teams en respect voor hiërarchie. Beslissingen worden gemeenschappelijk genomen en individuele behoeften staan ondergeschikt aan de belangen van de groep.
Een praktische uiting hiervan is in de Verenigde Staten te herkennen in het korte termijn denken: snel succes behalen is belangrijk. In het aannemen van het personeel zien we een stukje individualistische cultuur terug in het concept van ‘aanwerven en afstoten’. Werknemers kunnen zo weer op straat staan als succes achter blijft. In Japan draait het vooral om het bewaren van de harmonie, de ‘wa’, en om goed in het team te liggen. Het kan voor buitenlanders met een andere culturele achtergrond erg moeilijk zijn om daadwerkelijk onderdeel te worden van een team in een Japans bedrijf.
Er zijn wel gelijkenissen. Zo is het zowel in de Verenigde Staten als in Japan gebruikelijk om lange werkdagen te maken. De motivatie erachter verschilt echter wel. In de Verenigde Staten werkt men lange dagen om succes te behalen en geld te verdienen. Veel werken is iets waar ze daar erg trots op zijn. In Japan zijn ze ook lange dagen op kantoor, maar vooral omdat het niet gebruikelijk is eerder weg te gaan dan een collega met een hogere rang. Dat betekent echter niet dat men in Japan altijd heel productief aan het werk is. Omdat men taken verdeeld over dagen van soms meer dan twaalf uur, kan het lang duren voor er antwoord komt op een simpel mailtje. Ze kijken ook niet op van een dutje onder werktijd en hebben er zelfs een naam voor: ‘inemuri’.
Conclusie
Begrip van de dimensie individualistisch versus collectief is essentieel voor zakelijke professionals die internationaal werken en te maken hebben met diverse culturen. Het begrip van deze, en de andere, dimensie(s) kan professionals helpen om effectiever te communiceren, samen te werken en interculturele relaties op te bouwen.
Volgende maand verschijnt het vierde artikel in deze reeks waarbij we inzoomen op de dimensie masculiniteit versus femininiteit. Wilt u direct een slag maken in uw kennis van zaken doen binnen verschillende culturen? Onze cultuurtraining kan u daarbij helpen! Neem gerust contact op voor meer informatie.
